Tweede week na de operatie - grenzen opzoeken -statistieken

Dag 9 - de eerste kleding aankopen
Ik heb al een paar keer een wandeling gemaakt in een vreselijk suf tempo. Ik loop echt als een hoogbejaarde, maar aangezien het gesneeuwd heeft en overal glad is, val ik bijna niet op tussen de andere mensen die op straat lopen. Iedereen loopt voorzichtig. Op zaterdag vraag ik Petra mee naar een kledingzaak een kwartier lopen van ons huis. Ik heb daar een leuk katoenen vest gezien. Normaal gesproken houdt Petra niet van winkelen, maar nu ziet ze het als onderdeel van haar missie en opdracht om mij te verzorgen en te vertroetelen. In het verleden vermeed ik vaak horizontale strepen in kleding, maar nu accentueren strepen mijn borsten minder. Petra merkt op dat ik nu al iets anders koop dan ik voorheen gedaan zou hebben. Ze vindt het leuk.

Dag 10 - de grenzen opzoeken en overschrijden
Het moest er een keer van komen. Ik ga lekker naar buiten want het is goed weer en prachtig wit na alle sneeuw die is gevallen. Petra gaat sneeuw ruimen en ik veeg met een bezem de boel een beetje na. Het gaat lekker en ik voel geen pijn. Na een half uur stoppen we en gaan naar binnen voor koffie. Het duurt nog geen uur of ik voel de pijn opkomen. Wat stom, deze activiteit was veel te wild en geen goed idee. Ik schrik van de hernieuwde pijn en houd me de rest van de dag heel rustig op de bank met een boek en kranten. Dit is tevens de aanleiding voor de eerste emotionele uitbarsting. Ik heb een paar flinke jankbuien.

Dag 13
De pijn is aanzienlijk en lijkt iedere dag erger te worden. Het is alsof ik een bokswedstrijd heb gedaan daarbij mijn tegenstandster voluit op ribbenkast en borsten mocht slaan. Daarnaast heb ik pijnscheuten alsof er een mes binnenin mijn rechterborst zit (achtergebleven na de operatie?), of misschien dat de zenuw achter mijn tepel een keer te veel is gedraaid en daardoor nu getormenteerd is. Iedere beweging resoneert in de tectonische platen van mijn borst als zijn die door een aardbeving met kracht 7 op de schaal van Richter door elkaar geschud.

Ik gebruik dezelfde hoeveelheid pijstillers als de eerste twee dagen na de operatie. I besluit het ziekenhuis te bellen, vooral omdat ik het vreemd vind en tegen mijn verwachtingen in dat ik de tweede week meer pijn heb dan de eerste week. Ik krijg eerst een verleegkundige aan delijn  die zegt: 'Misschien heb je wel spierpijn'. Ik herken spierpijn wel en daar kan ik ook wel tegen. Gelukkig wordt ik wel doorverbonden met de chirurg, die met meer kennis van zaken reageert. Ik heb waarschijnlijk de eerste week veel geluk gehad en ben daardoor te actief geworden. Ze vraagt of ik koorts heb en of de wonden er rood en geïnfecteerd uitzien. Dat is niet het geval. De chirurg verzekert mij dat er vast niets abnormaals aan de hand is en dat ik vooral rust moet nemen en mij moet laten vertroetelen. Daar heeft ze wel een punt: het is voor mij eenvoudiger voor anderen te zorgen dan mij te laten vertroetelen. Petra doet de filosofische uitspraak dat ik 'passiviteit moet verbinden aan hedonisme'.

Statistieken - pijnervaring en gebruik pijnstillers
In onderstaande grafiek wordt mijn pijnervaring met een score weergegeven. De score is subjectief en uitsluitend van belang om het relatieve verloop mee aan te duiden. Ik had net zo goed alles twee punten hoger in kunnen steken. De pijnervaring is met gebruik van pijnstillers, zie tweede grafiek.

In de tweede grafiek geef ik aan hoeveel pijnstillers ik gebruikt heb in de eerste twee weken. De morfine die ik direct na de operatie op donderdag ochtend en middag kreeg toegediend is niet in de grafiek opgenomen. 

Een week na de operatie

Medisch en psychisch
Ik voel me goed. Ik slaap wel veel, ook 's middags een uurtje op de bank. Mijn borsten voelen goed zo zonder het gewicht en ik vind het er top uitzien. Dat ik littekens er aan overhoud vind ik geen probleem. Ik heb vertikaal over mijn buik een groot, niet erg mooi litteken, maar dat vind ik ook geen probleem.

Een week na de operatie gebruik ik nog maar 2 paracetamol per dag. De pijn is gedaald tot een niveau dat ik het cijfer 1 of 1/2 zou geven. De paracetamol neem ik omdat ik aan het eind van de dag wat verhoging krijg. De overige medicijnen (sterke pijnstillers en maagbescherners) neem ik de laatste twee dagen al niet meer.

Nu gaat de periode aanbreken dat ik meer zou willen dan ik kan en mag. Ik wil gaan koken, meer bewegen, en de deur uit. Dat laatste is nu even extra gevaarlijk omdat er sneeuw ligt. Ik moet ervoor zorgen dat ik niet kom te vallen, want ik voel wel dat dat heeel vervelend en pijnlijk uit zou kunnen pakken.

Het resultaat
Mijn linker en mijn rechter borst zijn overduidelijk door twee verschillende personen gehecht. De linker is gehecht door een zeer ervaren persoon of door een vrouw. De rechter borst is niet zo secuur en precies gehecht en heeft twee keer zo veel pleisters. Tegengesteld aan wat je zou verwachten als je de buitenkant van mijn borsten ziet, is de rechter borst pijnlijker en gevoeliger.
De grootte en de vorm van mijn borsten zijn aanzienlijk veranderd. Op de afbeeldingen hieronder zie je mijn rechterborst een week voor en een week na de operatie. Schuin onder mijn borsten, recht onder mijn oksels, ben ik flink bont en blauw. De verkleuring rond en boven mijn tepel is groenig, maar verandert later in de week in een blauwe plek.

De eerste week thuis - aanpassingen

Slapen
Ik heb thuis een vrij hoog bed en dat is nu helemaal prettig. Ik heb wel vijf kussens, drie onder mijn hoofd en één onder mijn knieën en één aan de zijkant om tegen aan te liggen en als buffer zodat mijn vriendin/echtgenote ’s nachts niet per ongeluk een arm om mij heen slaat. Ik lig voornamelijk op mijn rug, dat is het meest pijnloos. Overdag neem ik om de vier uur twee paracetamol en ’s nachts een sterker en langer werkzame pijnstiller. Vooral het erg stil en lang op mijn rug liggen is vervelend en leidt tot stijfheid.

Douchen

Ik mag douchen, dus dat gaan we doen. Dan moet het verband ook verwisseld. Het verband zit een heel klein beetje aan de wonden vast, maar het komt onder de douche gemakkelijk los. Het is handig dat ik de eerste dagen hulp heb bij het aantrekken van mijn bh ook al heb ik een voorsluiting. Na een paar dagen kan ik mij zonder hulp douchen en aan- en uitkleden.

Eten en drinken
Vanaf de operatie heb ik direct voldoende eetlust en dorst. In huis hebben we een aantal dingen in de keuken laag gezet zodat ik niet hoef te vragen om een kopje thee of koffie. Ook de magnetron is van de hoge koelkast afgehaald en lager geplaatst. Ik kan nu nog alleen bij alles wat ongeveer net iets boven ooghoogte staat.

Hulp in huis
Mijn vriendin doet met plezier alles gedurende deze weken en blijkt wel degelijk te kunnen multi-tasken. Ze werkt echter ook full-time. We hebben daarom voor een periode van twee maanden een schoonmaker voor één keer in de week.

De eerste dagen is een elektrische tandenborstel heel handig, na een paar dagen durf ik ook weer met een gewone tandenborstel te poetsen.

Zie ook: 'Kleding voor en na de operatie'.

Kleding tijdens en na de operatie

Operatiekleding Voor de operatie kreeg ik een onderbroek van gaas en een soort fel geel-oranje operatiehemd. Dat hemd leek meer op een cape waarbij er één drukknoop aan de achterkant en twee onder je oksels. Na de operatie was ik alleen netjes ingetaped en lag zonder hemd.

De verpleegkundige vroeg of ik iets anders aan wilde. Ik vond onderbroek prima zo en had het warm genoeg onder de lakens. Later kwam weer iemand vragen of ik geen shirt aanwilde. Ik zei dat ik het operatiehemd wel weer aanwilde, want dat is zo makkelijk vastmaken. Ik had geen behoefte aan beweging met mij armen. Later begreep ik dat het verband er onder mijn borsten nogal bloederig uitzag en daarom wilde men mij meer aangekleed hebben. Ik zag daar zelf niets van. Ik vroeg de verpleegkundige alleen voor de zekerheid of men mij de volgende dag niet opnieuw de operatiekamer in zou brengen als ik het operatiehemd aantrok. Die verzekerde mij dat dit niet zou gebeuren.

Sport-bh, blouse en vest
De dag na de operatie wordt het tape eraf gehaald en moet je een goede sport-bh bij de hand hebben in de cup-maat die je verwachtte te krijgen na de operatie maar in borstomvang één maat groter. Dan moet je ook kleding aan. Ik had overhemden en twee vesten bij me. Zelfs dat en een jas aantrekken is lastig en je overstrekt jezelf gemakkelijk.  Ik zou niet weten hoe ik een T-shirt of trui aan zou moeten trekken. Dat probeer ik dan ook niet. Een spijkerbroek, sokken en schoenen aantrekken is met een beetje voorzichtigheid geen probleem.

Bretels gedurende de nacht

Bretels die als een soort flexibele handboeien
fungeren en die het uitstrekken van mijn armen
boven mijn hoofd voorkomen.

Onontbeerlijk voor mij zijn tijdens de nacht bretels. Dat zit zo: ik slaap bij voorkeur met mijn armen boven mijn hoofd en nu mag en kan ik dat niet. Bovendien heb ik met name 's morgens, maar ook gedurende de nacht, enorm de neiging mij verschrikkelijk uit te rekken, een soort reflex. Het gebeurt voordat ik er erg in heb. Dat moet ik zien te voorkomen ook tijdens mijn slaap. Door de pijn die zo’n beweging veroorzaakt wordt ik wel wakker, maar dan is er misschien al een hechting gescheurd. Ik bedenk dus iets waarmee ik mijn armen naar beneden houd. Om te voorkomen dat er wonden openscheuren moet ik dit echt voorkomen. Petra komt aan met de oplossing: een set oude bretels, waarvan ik een uiteinde aan het kussen onder mijn knieën (of de pyjamabroek ter hoogte van mijn knieën) vastklip en de andere twee uiteinden tot ruime manchetten maak die vrij los om mijn polsen gaan. Zo ben ik licht geboeid en kan mijn armen voldoende bewegen maar bij te hoog verplaatsen geeft het elastiek weerstand. Dit blijkt goed te werken.

Ontslagen - De eerste dag na de operatie

Door de branding met Hobie 16, Zandvoort.

Mijn vriendin heeft gelukkig sap en een banaan achtergelaten, want ik lig ’s morgens al heel vroeg te gapen van de honger. Het ontbijt komt pas tegen negen uur. Rond half negen komt de chirurg met in zijn kielzog zeker acht assistenten en verpleegkundigen. Hoe het gaat en welk cijfer ik de pijn geef. De vrouwelijke assistent gaat het verband eraf halen. Ik vraag of men het wel weer opnieuw gaat intapen. Nee, ik moet nu een sport-bh gaan dragen zegt de assistent. Gek genoeg kan ik nu al zeggen dat het goed voelt, ondanks de pijn en zonder dat ik iets gezien heb.

Eerste keer het resultaat zien
De tape wordt eraf gehaald. Niet pijnlijk, waarschijnlijk door de andere pijn, maar ook die is wel te harden. Het ziet er vanaf mijn gezichtspunt best goed uit. De meeste littekens zitten buiten mijn gezichtsveld onder de borst. Er zitten kleine pleisters rond de tepels en eronder. De borsten zijn in het midden erg vlak en tegen de oksels aan wat voller en dikker. Tepels zitten mooi recht en zijn veel kleiner geworden. Dat wil zeggen het hele gebied eromheen. Ik dacht dat dat moest blijven, maar dat is dus de zogenaamde tepelhof die wel kleiner kan en wordt. De vrouwelijke assistent voelt of er voldoende doorbloeding en niet te veel spanning op mijn borsten staat. Een vrouw doet dat toch echt voorzichtiger dan een man.
Ik ontvang advies over wat ik wel en vooral niet mag doen- armen niet verder dan 90^o, niet sporten en zeker niet hardlopen en paardrijden– en dan wordt ik over zes weken verwacht op de polikliniek.

Er worden grote (20x20) stukken steriel gaas over mijn borsten gelegd. Daaroverheen komt de sport-bh. B 90 i.p.v. C 85 (of D 85) is inderdaad wel de goede maat nu. Er zit wat ruimte aan de binnen- en bovenzijde van mijn borsten maar aan de onder- en zijkant geeft het goede steun en dat is waar het voor je gevoel ook moet zitten.

Ik sms Petra dat ze me om 11.00 uur op kan komen halen. Nadat ze alles ingepakt heeft, haalt ze een rolstoel. Niet dat ik niet kan lopen, maar er zou iemand tegen je aan kunnen stoten. Zo ben ik in ieder geval zichtbaar een patiënt. De lift is erg vol en de mensen een beetje druk, dus ik vind het wel prima dat ik in een rolstoel zit. Ik voel echter de minste of geringste drempel, die een normaal mens niet eens als drempel identificeert en zou die veel liever lopend nemen. Op weg naar huis blijkt dat onze auto een redelijke stugge vering heeft en dat het asfalt rond Amsterdam niet zo glad en gelijk is als je wel zou denken.

De operatie

De verbouwing, .. of wat je daarvan meemaakt

Ook in het ziekenhuis vindt een verbouwing plaats van de afdeling en daardoor wordt ik in een kinderwachtkamer geplaatst. Dat betekent dat de hele kamer in het teken staat van een savanne met vooral veel giraffen, een kleurrijk en vrolijk geheel dat ook een volwassene wel degelijk afleidt. Het duurt niet lang voor ik de operatiekamer in gereden wordt. De jonge anesthesist blijkt een supervisor te hebben, maar doet alles wel zelfstandig. Verder zie ik behalve dokter Voets, zeker twee assistenten, en meerdere verpleegkundigen. Iedereen nog met mondkapje af, maar wel met hoofdkap op. Heel even als ik in het kapje moet ademen voel ik alsof ik ga duiken. Het ademen gaat net iets moeizamer en bewuster net als bij duiken. Al snel voel ik mezelf heel diep wegzakken, een niet onprettig gevoel.

Uitslaapkamer-verkoeverafdeling
Als ik mijn zware oogleden voor het eerst weer open zie ik direct een klok hangen. De uitslaapkamer, het is half één. Ik wordt direct aangesproken en gevraagd of ik de pijn een cijfer tussen 0 en 10 kan geven. Ik zeg 6. Het is flink pijnlijk, maar ik kan het wel verdragen. Ik krijg een beetje extra morfine. Ik heb het koud, maar ook dit heeft de verpleegkundige al gemeten voordat ik het meld. Ik heb dan ook heerlijke verwarmde lakens over mij heen gekregen.

Een tijdje later dezelfde vraag over de pijnervaring. Pijn geef ik nu het cijfer 4 á 5. Er krijg nog een beetje morfine en mag op een steek plassen. Ik dommel weer weg. De volgende keer dat ik weer bijkom kan ik wat om me heen kijken. Ik begin iets helderder te worden.

Lees meer in: 'Statistieken van pijnervaring en gebruik van pijnstillers in de eerste twee weken'. 

Terug op de verpleegafdeling

Rond half drie mag ik naar mijn kamer. Daar zit Petra al, ze kijkt een beetje geschrokken. Blijkbaar zie ik er niet zo florissant uit. Ik voel me echter niet heel slecht. Ik voel dat mijn borsten heel goed ingetaped zijn, een prettig, veilig gevoel. Toch kan ik alleen op mijn rug liggen en mijn armen kan en durf ik nog nauwelijks te bewegen. Ik heb dorst, lig aan een infuus, maar kan nu ook zelf drinken en heb wel trek in sap en een banaan.

Dokter Voets komt nog even langs. Hij vertelt met trots dat hij respectievelijk 252 en 258 gram heeft weggehaald. Petra denkt meteen aan hoe groot zo’n biefstuk is en zegt vanaf nu toch anders naar een stuk vlees in de supermarkt te kijken.

Petra blijft tot een uur of vijf en gaat dan lesgeven. Ik eet alweer dezelfde lekkere pasta met spinazie. Ik heb weer vegetarisch eten gekozen. Is dat toeval? De verpleegkundige moet ik wel vragen om het eten te snijden. Mijn vriendin is om half negen weer terug. Aangezien ik geen kamergenoot heb mag ze langer blijven dan het einde van het bezoekuur (21.00 uur).

Stagiaire

Medicijnen voorafgaand aan de operatie
Vlak voor de operatie komt een stagiaire verpleegkundige met medicijen: ‘Mevr. Mulder?!’.
‘Nee, ik ben mevrouw Van Woudenberg.’
‘Okee, ik heb medicijnen voor u. U heeft ’s avonds medicijn X en ’s morgens Y en verder paracetamol.’
‘Ik heb ’s avonds nooit medicijnen en ’s morgens ook niet. Dit zal wel een vergissing zijn want mevrouw Mulder gebruikt inderdaad verschillende medicijnen maar die is al naar de operatiekamer.’ Je moet als patiënt opletten, want een foutje is zo gemaakt.

De stagiaire gaat naar haar coach en komt even later terug met een uitleg. Ik moet paracetamol om een spiegel op te bouwen van pijnstillers en daarnaast een pilletje tegen de misselijkheid en maagbeschermers zolang ik medicijnen slik. Dat klinkt al heel anders.

Ik heb de medicijnen nog niet ingenomen of de stagiaire komt opnieuw met twee paracetamol die ik ook nog moet slikken voor de operatie, en ‘ja die andere had ik al om 8 uur genomen moeten hebben’. Vier paracetamol lijkt me weel erg heftig. Ik gooi er dus één weg en slik de rest braaf in.

De stagiaire met een andere jonge verpleegkundige rijden mijn bed naar de operatiekamer. Ondertussen stel ik hen wat vragen over hun werk. Ik ben ontspannen en nieuwsgierig naar wat er komt en heb vertrouwen in de artsen en het resultaat.

Na de operatieTerug op de verpleegafdeling na de operatie komt de stagiaire nog een keer in actie. Als ik op de steek wil komt de stagiaire. Ze is verbaasd dat ik met mijn benen wel mijn heupen omhoog kan duwen. Met mijn benen is niets mis. Zij veronderstelde dat ik mij aan het hengsel boven mijn bed op zou trekken. Iets wat behalve onmogelijk is na deze operatie ook ten strengste verboden.

Nieuwe Borsten Tekenen-deel 1

Petra met reuze grapefruits.

8 december, dag van opname in het ziekenhuis

Om 11.00 uur moet ik me melden. Ik krijg al snel een bed toegewezen, mag voor ’s avonds een maaltijd kiezen uit een menukaart met wel 15 tot 20 menu’s. Ik kies een vegetarische maaltijd met spinazie en pasta.

Mijn vriendin/partner, Petra, meldt zich ondertussen bij de receptie als contactpersoon en expliciet als 'echtgenote', dan heb je veel meer rechten als bezoeker dan iemand anders.

Een jonge zaalarts met moderne bril, eerder type kunstenaar, komt even langs en mijn bloeddruk wordt opgemeten door een verpleegkundige. Mijn bloeddruk blijkt al voor de operatie als ik dus gewoon gezond ben een beetje te fluctueren. Bijvoorbeeld 92-65 en 112-68. Ook de anesthesist, een heel jonge arts, komt langs. Hij vraagt naar voorgaande ervaring met narcose en vertelt nauwgezet wat er morgen gaat gebeuren.

Anatomische les van de chirurg

Rond half vijf komt de chirurg met een jonge, knappe, mediterraan uitziende assistent die me bekend voorkomt. Dit is de eerste keer dat ik de plastisch chirurg, dokter Voets, zelf spreek. Hij vraagt waarvoor ik kom en wat de bedoeling is. Hij heeft alleen de foto’s van mijn borsten gezien en waarschijnlijk nog wat informatie van zijn collega’s. Dat hoop ik tenminste. Vervolgens becommentarieert hij mijn borsten: mooie borsten, tepels zitten 4 cm te laag, en nee mijn borsten zijn geen cup C, maar echt wel D en misschien meer. ‘Mijn handen zijn cup C’, zegt hij. Mijn borsten passen daar echt bij lange na niet in mag ik ervaren. Hij licht nog een anatomische regel toe: als je je arm langs je lichaam laat hangen dan zit je tepel idealiter halverwege je bovenarm. Bovendien constateert hij ik geen vet heb in mijn borsten, uitsluitend borstweefsel. Dat is gunstig want vet snijdt men niet weg. Hij gaat er iets heel moois van maken.

Dokter Voets vertelt dat hij niet een ‘anker’ wil maken zoals zijn collega’s zeiden, maar alleen een verticale insnijding. Voordeel is dat er dan minder litteken ontstaat en met mijn borsten kan dat prima. Wil ik kleine volle borsten of platte? Moeilijke vraag, gewoon minder. Hij kan hele mooie ronde stevige borsten maken. 'Dat is ook leuk als je eens een jurkje aan wilt', voegt de knappe assistent er aan toe. Ik reageer dat ronde borsten voor mij de associatie houdt dat het vooruit steekt en dat dit met sporten dus niet nodig is. Dat jurkje is ook de afgelopen 10-15 jaar niet gebruikt, dus hoe leg ik uit dat hij daar mijn borsten niet op moet maken. Gelukkig heeft hij ook paard gereden en dringt het langzaam tot hem door dat sporten belangrijker voor mij zijn dan er mooi uitzien in een jurkje.

Geometrische tekeningen voor de toekomstige borsten
Dan begint het tekenen met een gewone, zwarte permanent marker en een meetlint zoals naaisters en kleermakers gebruiken. Er worden wat ijkpunten en een verticale as getekend terwijl ik sta. Vervolgens wordt er flink aan mijn borsten geduwd en getrokken om te kijken hoe het nieuwe geheel geboetseerd kan worden. Het gaat niet heel voorzichtig of subtiel en het is dan ook op zijn zachtst uitgedrukt geen prettig gevoel.

In werkelijkheid was het rode gedeelte
groter dan hier afgebeeld.

Daarna worden er lijnen getekend rond en onder mijn tepels. Die laatste zie ik niet, maar er komt een soort wig. Mijn vriendin, die wiskundige is, kijkt met interesse toe hoe hier geometrische wiskunde bedreven wordt in de praktijk. Met tekening en al moet ik nog even gaan liggen en daarna worden staand foto’s gemaakt vanuit verschillende hoeken. Ik mag me aankleden en verder 'gewoon douchen, maar niet poetsen'.

Ik ben er niet helemaal zeker van of de chirurg het juiste resultaat gaat boetseren, maar Petra heeft nog toegevoegd 'zo klein mogelijk'. Ik weet niet of dat zo is, maar in ieder geval niet zo bol mogelijk.

Nieuwe Borsten Tekenen-deel 2

Nieuwe inzichten
De volgende ochtend zal ik om 9.25 naar de operatiekamer gaan. Ik doe rustig aan want ik moet nuchter blijven, dus blijf ik tot een uur of acht in bed dommelen. Al voor half negen komt de chirurg met een nieuwe vrouwelijke assistent binnen. Hij heeft nog even nagedacht en bedacht dat hij iets wilde maken wat hij zelf mooi vindt en dat dit waarschijnlijk niet is waar ik gelukkig of blij van wordt. Ik ben niet iemand voor bolle, volle borsten, maar meer voor plat. De vrouwelijke assistent, type jonge, slanke, aantrekkelijke vrouw, met kleine borsten, die mij voor het eerst ziet, heeft dit volgens mij direct door. Ik ben hem dankbaar voor het inzicht en het feit dat hij dit bijstelt. De chirurg vraagt mijn bevestiging. Ik zeg dat ik niet graag borsten heb die eruit zien of ik permanent een push-up bh draag. Ondertussen illustreer ik dit met handen en borsten. Het demonstreren is duidelijke dat alleen zeggen.

Nieuwe lijnen met nieuwe kleur permanent marker
Er moet opnieuw getekend worden. Juist dit aanpassen van de tekening is ‘een leermoment’ voor de assistent. De permanent marker blijkt echt goed. Ik stel voor zelf met alcohol de lijnen rond mijn tepels weg te poetsen, wat niet heel erg veel resultaat oplevert. Dokter Voets is goed voorbereid, want hij heeft een andere kleur stift bij zich om de nieuw lijnen te tekenen. Het wordt toch een vertikaal en horizontaal litteken, een anker dus.

Zogenaamd 'sleutelgat'.

Later reageert Petra dat dit ook wel bij een zeiler past. Ik moet denken aan één van de laatste nummers van Ilse de Lange, Next to me, met de tekst ‘you can be the anchor that keeps me grounded‘. Was ik al niet erg zenuwachtig de laatste dagen, nu heb ik er helemaal vertrouwen in.

Ilse de Lange live met Next to me.

Hoe en wie vertel ik wat wanneer?

Paardrijmaatjes
Degenen die rekening moeten houden met mijn afwezigheid in de aankomende maanden en tegelijkertijd wellicht het meeste inlevingsvermogen hebben zijn mijn paardrijmaatjes en –instructrice. Ze zijn allemaal 'straight' maar helemaal okee. Omdat het paardrijden een belangrijke aanleiding is en ik door de operatie zeker twee maanden niet in  mijn carrousselteam zal kunnen rijden zijn zij de eersten die ik het vertel. Ik moet me er wel even toe zetten. Ik neem de instructrice Tina en mijn beste maatje, Sjoukje, apart om hen in te lichten. De reacties zijn als volgt:’ik wist niet dat je er zoveel last van had’, ‘welke maat heb je dan?’, ‘goed en heftig dat je dat doet’, ‘we zoeken uiteraard een goede vervanger voor je’.

Een andere teamgenote die al veel eerder een borstverkleiningsoperatie heeft laten uitvoeren stel ik wat vragen. ‘Het was de eerste nacht heel pijnlijk. Zorg dat je de eerste weken goede hulp hebt.’ Ze had twee kleine kinderen, en als je niet mag tillen dan zijn kleine kinderen heel lastig. Maar ze zegt ook: ‘Ik ben heel blij dat ik het gedaan heb.’

Teamgenote Rosette is direct nieuwsgierig en heeft in de gaten dat ik iets speciaals besprak. Ik neem haar apart en licht haar in. ‘Wauw, goed zeg. Ik zit eerder te denken aan een borstvergroting.’

Ik merk dat ik het gemakkelijker vind om vrouwen te informeren die zelf geen grote borsten hebben. Lesbisch of hetero maakt wat dat betreft niet uit. Vrouwen met grote borsten vinden misschien dat ik overdrijf of zien het indirect als kritiek op hun eigen lichaam. Maar dit zit vooral in mijn hoofd: ik denk dat jij denkt....

Ik heb enkele vriendinnen met kleine borsten die erg eco zijn en alles puur natuur. Deze voorheen al slanke vrouwen zijn recent 10-15 kilo afgevallen en daardoor hebben ze nog kleinere borsten gekregen. Ik vermoed cup 70 A in plaats van 75 B. Ik denk dat zij mijn besluit tot operatieve borstverkleining afkeuren en afvallen zouden propageren. Maar die optie zit er niet in. De plastisch chirurg meldde mij dat ik met mijn BMI van 21 geen vet heb in mijn borsten en dat afvallen dan ook geen optie is voor mij. Ik kan wellicht wel iets borstweefsel verliezen door extreem af te vallen, maar dan wordt ik een vogelverschrikker of een rammelend skelet.

Familie

De drempel om de buitenwereld te informeren over mijn besluit voel ik duidelijk. Dus ik bouw het op. De volgende te informeren persoon is mijn broer en zwager (zijn echtgenoot). Ze zijn beiden van het type sportschool-homo en ik verwacht dat ze zich wel in kunnen leven in mijn wens. Mijn broer is arts, heeft zelf nogal wat ziekenhuiservaring, en hij heeft zelf kleine plastische-chirurgische, cosmetische ingrepen laten doen. Hij is een betrokken, lieve broer. Hij is enigszins verbaasd en zegt dat het best een ingrijpende en zware operatie is. Verder meldt hij dat in Nederland meer vrouwen een borstverkleiningsoperatie ondergaan dan een borstvergroting.
Ik informeer hem een maand voor de operatie en als ik een paar weken later griep heb en niet op een verjaardag verschijn, vraagt hij direct door bij Petra of ik misschien al geopereerd ben.

Werk-collega's
Eerst vertel ik het de secretaresse van de afdeling. Ze is een integer persoon en dan komt het ook zeker goed bij mijn baas terecht.

Ik neem de drie meest directe collega’s apart om hen in te lichten, een man en twee vrouwen.Vrouwen zijn beide type jonge, slanke, aantrekkelijke, vrouwen met kleine borsten  Ze reageren positief, begripvol en een beetje bezorgd. Eén van hen reageert dat het haar wel een hele ingreep lijkt omdat je borsten wel een wezenlijk deel van je lichaam zijn. Ik reageer dat ze ook niet verdwijnen. De andere collega reageert dat ze zelf wel borstvergroting overwogen heeft maar het niet doet. Zo zie je maar, wat ik perfect vind is voor een ander niet altijd zo is.

Mijn ouders
Mijn moeder bel ik een paar dagen voord e operatie. Dat gesprek is misschien wel het lastigst. Ma heeft zelf grote borsten, altijd gehad bij mijn weten. Ook heeft ze al heel lang veel rugpijn. Ik vermoed dat ze snijden in een gezond lichaam niet echt goedkeurt en mijn borsten niet erg groot vindt. Ze reageert verbaasd en bezorgd, maar niet afkeurend.

Overige
Verder zijn er een aantal vriendinnen die ik pas na de operatie inlicht. Als je mensen niet zo heel vaak ziet, valt het hen misschien niet eens op. Eén vriendin informeer ik vlak na de operatie via skype. Ze is redelijk verbolgen over het feit dat ik het pas achteraf meedeel. Terecht denk ik nu. Als ik beken dat ik een borstverkleining had is haar eerste reactie: 'You did not!', en daarna: 'You have no breasts'. Ze zegt dat ik vriendinnen moet informeren zodat ze mij kunnen ondersteunen. Helemaal waar, maar ik ben haar 'not-so-talkative-friend from The Netherlands', of ook wel: een oester.

In het ziekenhuis komt er een medepatiënt op de dag van de opname, vrouw van ongeveer 45 jaar, verpleegkundige en purser voor KLM. Zij laat haar pink rechtzetten die gebroken is geweest maar in een ander ziekenhuis niet goed gezet. Ik vertel haar waar ik voor kom want ik zie er natuurlijk niet erg gewond uit. Ze vertelt dat ze na de zwangerschappen grotere borsten heeft (cup-C/D) en dat ze best wakker zou willen worden met cup B, maar er geen operatie voor over heeft. Ze toont lichte bewondering voor mijn stap. Dat vind ik leuk om te horen.

Het medische circuit in

Huisarts
Als ik aan mijn vriendin vertel dat ik een afspraak heb gemaakt met de huisarts waarin ik wil vragen of ik in aanmerking kan komen voor een borstverkleinende operatie besluit ze direct mee te gaan. De huisarts is van het type: jonge, slanke, aantrekkelijke, vrouw met kleine borsten. Ik doe mijn verhaal en vertel dat ik regelmatig last heb van pijn in borsten en rug na het paardrijden, dat ik zelfs op de racefiets tegenwoordig een sport bh aandoe en die van te voren flink aansnoer aan de verticale bandjes. Volgens mijn vriendin maak ik daar een zeer beeldende beweging bij.

De arts knikt zeer begripvol. Ze stelde de retorische vraag dat ik er waarschijnlijk wel even over gedaan had om tot dit verzoek te komen. Verder zegt ze dat zelfs lage rugpijn de oorzaak kan zijn van zware borsten. Dat laatste lijkt me sterk, want zoveel gewicht is het nu ook weer niet. Ze schrijft een verwijsbrief voor de plastisch chirurg in het ziekenhuis.

Die eerste stap verliep veel eenvoudiger dan ik verwachtte. Ik had zeker reacties verwacht in de trant van ‘zo groot zijn je borsten toch niet’, en ‘zou u dat echt wel doen?’.

Eerste afspraak in ziekenhuis plastsich chirurg
Een maand later kan ik op gesprek bij de plastisch chirurg in het ziekenhuis. De assistent (AIO) plastische chirurgie is alweer zo’n zelfde type jonge, slanke, aantrekkelijke vrouw, met kleine borsten. Ook zij vindt mijn verzoek heel gewoon. Ze bekijkt mijn  borsten uitgebreid en geeft anatomische les: ‘Ze zijn in verhouding tot de rest van mijn lichaam inderdaad  groot. De tepels zitten 4 cm te laag’. Daar was ik nu nooit op gekomen. Met de jaren en met toename van gewicht werkt de zwaartekracht erop in, lijkt me logisch. De arts-assistent legt uit hoe de operatie gaat verlopen- dat er een ‘anker’ onder de borst komt. De arts schrijft een zeer overtuigend pleidooi voor de verzekering waarin om goedkeuring gevraagd wordt. Ik zal een vervolgafspraak  hebben met de plastisch chirurg. Ik wordt langs een fotografe in het ziekenhuis gestuurd om foto’s te laten maken van mijn borsten.

Tweede bezoek aan ziekenhuis bij plastisch chirurg

Drie weken later kom ik op afspraak bij de chirurg. Die blijkt het zo druk te hebben dat

ik het met een invaller moet doen een heer van boven de 50. Hij heeft mijn foto’s op een beeldscherm staan en vraagt of ik dat ben. Ja dus. Redelijk confronterend. Zelf zie ik toch meestal alleen het bovenaanzicht en zelden een frontaal- of zijaanzicht. Deze arts vertelt niet zoveel nieuws sinds de vorige keer. Hij meldt alleen wel even dat ik echt wel cup D heb en niet zoals ik zelf denk cup C. Verder beoordeelt hij ook of ik moet afvallen, maar daar is geen sprake van. Ik heb een BMI van 21 weet hij direct. Hij vertelt: 'Een andere vrouw was onaangenaam verrast toen na de operatie bleek dat zij nu haar dikke buik zag, die zat voorheen verstopt achter de borsten, maar dat zie ik bij u niet gebeuren'. De arts tekent op een klein velletje papier hoe er gesneden gaat worden (zie afbeelding).
Dit bezoek voelt als onderdeel van een ingebouwde bedenktijd. Een soort controle of ik het nog steeds wel wil.

De operatie kan ingepland worden

Nu mag ik definitief door. Er zal een afspraak voor de definitieve operatiedatum ingepland worden. De volgende afspraak is met de anesthesist. Dat is in mijn geval een formaliteit waarbij bloeddruk gemeten wordt en de ingevulde vragenlijst nog even dubbel gecheckt wordt. 

Op 19 november zie ik de anesthesist en op 9 december zal de operatie plaats vinden. 

Je moet wel een reden hebben

Bij een bostverkleiningsoperatie laat je in een gezond lichaam snijden. Je moet er dus wel een reden voor hebben. Voor jezelf om niet halverwege af te haken en omdat mensen om je heen ernaar zullen vragen. Verschillende redenen en motieven spelen bij mij een rol.

Medische redenen

Ik rijd minimaal 2x per week paard en doe mee aan wedstrijden. Mijn borsten en nek/schouders doen regelmatig pijn na het paardrijden. Paardrijden is voor mij daarentegen supergoed om lage rugpijn te voorkomen en te verhelpen. Daarnaast is het voor mij ontspannend en erg goed voor mijn gemoed. Met hardlopen en sporten als basketbal en volleybal ben ik vanwege de lage rugpijn jaren geleden gestopt.

Cosmetische redenen

Het is niet gemakkelijk om (sport)kleding te kopen die goed zit. Een zwempak zit per definitie te los op de heupen en billen als het goed zit om mijn borsten. Mijn borsten zijn symmetrisch, vol, niet lelijk en hangen ook niet overdreven. Wat dat betreft geen reden dus om er iets aan te veranderen.

Psychische redenen

Kleinere borsten passen beter bij mij en bij mijn leefstijl. Ik heb altijd met jaloezie gekeken naar vrouwen met kleine borsten. Lijkt me zoooo handig en prettig. Het op en neer hupsen van borsten bij het paardrijden is geen prettig gevoel en het ziet niet erg fraai uit.

Perceptie
Het blijft echter een kwestie van perceptie en gevoel. De ene vrouw is helemaal gelukkig met cup D, de ander wil graag meer en zou zichzelf cup D wensen en ik vind mijn borsten (te) groot en in de weg zitten.

Transgender?
Lesbisch, niet zo'n vrouwelijk type en 1.80 m - dat ben ik. Ik word vaak voor man aangezien, vijf op de tien keer krijg ik in damestoiletten de mededeling 'Dit zijn de damestoiletten!' , of krijg ik blikken of ik van Mars kom. Mijn vriendin, Petra, waarschuwt mij dat ik na de operatie nog vaker voor een man zal worden aangezien. Maar volgens mij is dat vrijwel onmogelijk aangezien mijn grote borsten ook nooit een verschil maakten in de damestoiletten. Met mijn D-cup kreeg ik toch steeds weer te horen: 'Dit is de dames!'. Mensen kijken gewoon niet goed en als je 1.80 m bent dan moet je heel erg je best doen om als vrouw geïdentificeerd te worden. Ik vraag me altijd af waarom die vrouwen denken dat ik geen ogen in mijn hoofd heb. Hoe vaak zou het nu werkelijk voorkomen dat er werkelijk een man in de damestoiletten komt? Wie zoekt er nu bewust de langere rij op?

Petra vroeg me pas na de operatie of ik misschien niet liever mijn borsten helemaal weg had willen laten halen. Ze vroeg het pas achteraf omdat ze bang was dat ik bevestigend zou antwoorden. Dus dat er iets 'transgenders' zat in mijn wens tot operatie. Maar voor de duidelijkheid: ik wil niet mijn borsten volledig kwijt. Ik wil vrouw zijn en geen man. Ik heb geen enkele behoefte om sociaal als man door het leven te gaan en wil dat ook niet als signaal afgeven. Ik kan het niet met zekerheid zeggen, maar ik denk dat mijn borsten niet datgene zijn wat mij tot vrouw maakt. Ook als ik de borsten volledig had laten weghalen, was ik nog steeds vrouw.

Als je sexe (gender) ziet als een continuüm of schaal, dan heeft deze operatie mij meer gemaakt tot wat en wie ik ben. Dit lichaam past meer bij mij.

Hoe kom ik van wens tot besluit?


Verhouding met mijn borsten
Ik heb nooit een positieve verhouding met mijn borsten gehad. Mijn verhouding tot mijn borsten was neutraal en soms meer afstandelijk of licht negatief. Ik ontwikkelde niet heel jong borsten en hoefde pas op mijn 14e voor het eerst een bh aan. Eerder had ik er absoluut geen behoefte aan, wat ongetwijfeld samenhing met het feit dat ik een tomboy was.

Als kind speelde ik het liefst voetbal, stoeide met anderen (jongens en meiden), ging vuurtje stoken, in bomen klimmen of timmeren. Op de middelbare schoolleeftijd werd de drang tot fysieke activiteit gekanaliseerd in het spelen van bastketbal, volleybal, softbal, hardlopen en schaatsen. Later ging ik wind-surfen en Petra leerde ik kennen op een zeilclub. Zeilen en paardrijden werden en bleven favoriet. Beide liefst een beetje woest.

De eerste 10 jaar (15-25 jaar) waren mijn borsten vooral super gevoelig, vervelend, en pre-menstrueel pijnlijk en gespannen. Toen ik een paar maanden de pil gebruikte voelden mijn borsten altijd alsof ze pre-menstrueel waren. Dat alleen was genoeg reden om te stoppen met de pil. Gelukkig veranderde mijn seksuele voorkeur vlak daarna wat de hele anti-conceptie gelukkig overbodig maakte.

Borsten en sporten zijn geen gelukkig koppel en vooral niet als je 'high-impact' sporten beoefent zoals hardlopen en paardrijden. High-impact in de zin dat het beoefenen van sporten veel beweging van de borsten veroorzaakt. Je borsten hupsen op en neer, doen pijn en je borsten voelen als volledig nutteloos. Of zitten zelfs in de weg.

Ontkenning dat borsten groter worden
Ik heb > 25 jaar bh maat 80B gehad en vanaf mn 40e groeiden ze naar 85D. Eerst zaten de bh’s maat 80B aan de strakke kant. Daarna kocht ik een aantal jaren bh’s die eigenlijk voor zwangere vrouwen waren. Deze hebben stevige bandjes die je van voren gemakkelijk strakker kunt trekken en het materiaal van de cup is zodanig dat de cupmaat lekker meebeweegt. Dit was mijzelf voor de gek houden, zodat ik kon blijven denken dat ik best in cup B of C paste.

Deze bh's raakten uit het assortiment. Inmiddels leek het of er geen goede sport-bh’s meer gemaakt en verkocht werden. Als je eenmaal cup D hebt zijn er veel minder sport-bh’s te koop en het effect van de bh is ook veel minder groot dan wanneer je nog cup B hebt. Ik ontving nog allerlei goedbedoelde adviezen zoals het kopen van een goedzittende beugel bh. Afgezien van het feit dat ik deze erg truttig vind, heb ik nooit een goed zittende beugel bh kunnen vinden. Er liggen verschillende exemplaren als nieuw al jaren in de kast. Blijkbaar is mijn anatomie en psyche daarvoor niet geschikt.

Consumentenonderzoek en research aan de universiteit van Portsmouth  hebben aangetoond dat er nog geen goede sport-bh bestaat voor vrouwen met grote borsten. Zie  de weblog in New York Times van 20 augustus 2010.

Grensoverschrijding
Mijn vriendin Petra zette mij tijdens de carrousselwedstrijd op film. Het op en neer hupsen van mijn borsten was vreselijk om te zien en leidde af van de rest en dat alles ondanks het dragen van een strakke 'extreme-high-impact' sport bh. Confronterend. Wellicht nog belangrijker was het moment waarop ik me realiseerde dat ik geen bh maat 85C meer aankon. Dat was voor mij een soort grensoverschrijding. Gelukkig kende ik enkele vrouwen die een borsteverkleinende operatie hadden ondergaan. Zij zien er erg goed uit en zijn erg gelukkig met het resultaat van de operatie.

Besluit

Ik klaagde regelmatig over mijn grote borsten en vooral het feit dat ze steeds groter werden. Mijn vriendin zei op een gegeven moment ‘waarom laat je er dan niets aan doen?’ Ik weet dat ze mijn borsten heel prettig vindt zoals ze zijn: groot, zacht, gevoelig.  De voordelen van mijn (grote) borsten liggen dus geheel bij haar. Haar onbaatzuchtige uitspraak leidde ertoe dat ik de koe bij de horens vatte en een afspraak met de huisarts maakte. Ze vergezelde me met alle plezier naar de dokter, zowel als ondersteuning als uit nieuwsgierigheid. Ik vond het heel prettig dat ze vanaf het begin heel betrokken was.

Kosten en verzekering

Huisarts
De huisarts gaf aan dat de operatie in veel gevallen vergoed wordt en dit kan vanaf cup D. Met mijn medische indicatie zou een vergoeding door de verzekering goed mogelijk zijn. De aanvraag hiervoor moest echter van de plastisch chirurg komen. Na het eerste aanmoedigende bezoek aan de huisarts besprak ik met mijn vriendin wat we er voor over zouden hebben als blijken mocht dat de verzekering het niet vergoedde. Ik noemde een bedrag van maximaal 8 à 10.000 Euro. We vonden het beiden toch een luxe operatie. Daarmee was dit afgetikt. 

Ziektekostenverzekering
De assistent plastisch chirurg schreef een overtuigende brief voor de verzekering. Nu werd het tijd om de verzekeringspapieren in te vullen. Wat bleek, de basis-ziekenkostenverzekering bevat geen plastsiche chirurgie en wij hebben de module plastische chirurgie niet apart verzekerd.. Op aandringen van het ziekenhuis bel ik toch de verzekering. Daar krijg ik als antwoord dat ik mijn verzekering kan wijzigen en dan over twee jaar een aanvraag kan doen, maar ‘het is niet zeker dat de aanvraag toegewezen wordt’. Nu ik het besluit genomen heb de operatie te laten doen wil ik niet twee jaar wachten met als mogelijke uitkomst dat het alsnog niet vergoed wordt.

Kosten
Bij het ziekenhuis vragen we tijdens het tweede bezoek wat de kosten zijn. Die gegevens zijn niet direct voorhanden, maar na even wachten komt het bedrag toch boven tafel: 4.200 €. Dat valt alleszins binnen het budget wat wij voor ogen hadden. En nu maar hopen dat er geen complicaties en daarmee extra rekeningen komen.

Ik heb gelezen dat een operatie bij privéklinieken tussen de 2.000 en 3.000 € kost, maar dan sta je dezlefde dag alweer buiten. Bovendien is men daar sterk gericht op de cosmetische kant en doet men vooral borstvergrotingen. Ik wil graag meer betalen voor de kwaliteit en betrouwbaarheid van behandeling en zorg bij een bekend ziekenhuis.